Temizlik Ürünleri ve Dezenfektanların Ürün Güvenliği
Prof. Dr. Nedim SULTAN, Dr. Bilge SİPAHİ
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Mikrobiyoloji ve Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, ANKARA

"Temizlik ürünleri içindeki tehlikeli maddeler buharlaşanlar (volatil) ve buharlaşmayanlar (nonvolatil) olarak ikiye ayrılmaktadır. Buharlaşanlar genelde 0-400°C arasında kaynama noktasına sahip ve temizlik sırasında havaya karışan maddelerdir. Buharlaşan maddelere örnek olarak, terpenler, glikoller, formaldehidler sayılabilir. Buharlaşmayanlara ise deterjanlar, sabunlar, etilendiamin tetraasetik asit, sitrat tuzları, sodyum klorür, cila, akrilat polimerler, sodyum hidroksit örnek olarak gösterilebilir. Buharlaşanlar içinde en toksik olanlar ise organik bileşiklerdir. Bunlara hekzan, diklorpropan, terpenler, toluen, stren, formaldehid, asetaldehid, aseton, etanol, akrilatlar örnek olarak verilebilir.
Bu maddeler temizlik sırasında buharlaşabilir veya havaya küçük partiküller şeklinde karışabilirler. Havadaki yabancı maddeler üst solunum yolu veya akciğerlerde hasar oluşturabilmektedir. Direkt temasla da ciltte irritasyona neden olabilirler. Bu şekilde maruz kalınan temizlik ürünleri içindeki zararlı maddeler akut veya kronik etkiler meydana getirebilirler.
Yapılan çalışmalarda temizlik çalışanlarında astım, kronik bronşit, bronşiyal hiperreaktivite, atopi sıklığının kontrollere göre arttığı gözlenmiştir. Temizlik ürünleri içindeki çamasır suyu ve amonyağın solunum sistemi yakınmalarından en sık sorumlu olan maddeler olduğu belirtilmiştir. Özellikle çamasır suyunun astım sıklığını arttırdığı gözlenmiştir. Sodyum hidroksitin ciddi mukoz membran irritanı olduğu belirtilmiştir. Sodyum hidroksit buharlaşmamasına rağmen özellikle sprey şeklindeki temizlik ürünlerinin içinde bulunduğundan aerosolize olarak havaya karışmakta ve solunum yoluyla akciğerlere ulaşabilmektedir."