Hematurik Hastaya Yaklaşım
Dr. Aydın TÜRKMEN

Hematuri bazen tesadufen saptanan, semptom yaratmayan, bazen de altında onemli bir hastalık yatan onemli bir bulgu olabilir. Bu nedenle bir ic hastalıkları uzmanı tarafından ideal şekilde değerlendirilip yorumlanmalıdır. Oncelikle idrar rengindeki her koyulaşmanın hematuri olarak yorumlanmaması gerektiği bilinmelidir. Hematuri dışında miyoglobinuri, hemoglobinuri, değişik ilac ve gıdalarla, urat ve fosfat kristalleri de idrarın koyu renk olmasına ve hastaların “idrarda kanama” ifadesi ile başvurularına neden olabilirler.
Tanımlama olarak mikroskoptaki her buyuk buyutme alanında 2-5 ya da daha fazla eritrosit gorulmesine hematuri olarak tanımlanır. İdeal olanı birkac kez tetkik yapıldıktan sonra tanının konmasıdır. Tekrarlanan tetkiklerle menstruasyon, hafif egzersiz gibi idrarda gecici kanama yapabilen fizyolojik ve selim olaylar dışlanabilir. Yuksek risk taşıyan hastalarda ise tek tetkik yeterli kabul edilebilir. Değerlendirmede idrar mikroskopisi yanında idrar stikleri de kullanılabilir.
Hematuri değerlendirilmesinde değişik yaklaşımlar kullanılabilir. Genellikle semptomatik – asempromatik, mikroskopik- makroskopik, morfik-dismorfik, glomeruler-non glomeruler, devamlı-aralıklı gibi değişik şekillerde hematuri sınıflaması yapılabilir. Elbette tum bu sınıflamaların amacı hematuri nedeninin net şekilde ortaya konularak tedavisinin daha kolay yonlendirilmesine yoneliktir.
Uriner traktus boyunca glomerullerden uretranın son noktasına dek herhangi bir yer kanama odağı olabilir. Tanı ve tedavi yaklaşımı acısından hematuri kaynağının belirlenmesi son derece onemlidir. Bu nedenle hematurik bir hastada ilk yanıtlanması gereken soru, hematurinin glomeruler mi yoksa ekstraglomeruler kaynaklı mıdır sorusu olmalıdır. Glomeruler nedenler icinde de primer glomerulopatiler ve sistemik hastalıkların ayırımı yapılmalıdır. Glomeruler nedenli hematurilerde tanıya gitmak icin coğu kez başka tetkikler hatta invazif girişimler gerekli olabilir. Hematurinin kaynağı glomerul dışı bir neden ise bu durumda hastanın urolojik yonden detaylı olarak irdelenmesi gerekli olacaktır.
Anamnez ozelliklerinden başlayarak glomeruler - non-glomeruler hematuri ayırımı yapılması aslında bir klinisyen icin kolayca ve basit incelemelerle yapılabilir. Anamnezde kolik ağrılar olması ve uriner sistem taşı olması altta yatan nedenin non-glomeruler ve urolojik bir neden olduğunun en kolay ulaşılabilecek belirtisi olabilir. Yine anamnezde ozellikle 40 yaş uzerindeki hasta grubunda kunt yan ağrısı, kilo kaybı ile birlikte olan hematuri altta yatan hipernefromun belirtileri olabilir. Anamnezde disuri, pollakuri varsa altta yatan neden sistit olabilir. Pıhtılı idrar yaptığını ifade eden hastada da glomeruldışı nedenler duşunulmelidir.

Glomeruler hematuriyi belki de en iyi ortaya koyan bulgulardan biri de proteinuridir. Glomerul bozukluğunun en onemli bulgusu olan ve 1 g/gun den daha fazla olan proteinüri hematuri kaynağının glomeruler kokenli olduğunun guclu bir kanıtıdır.
Proteinuriye benzer şekilde hematuri kaynağının glomerul olduğunun guclu bir kanıtı da idrar sedimentinde eritrosit silendirlerin bulunmasıdır.

Tam metin için tıklayınız

Comments: (0)