Molal solüsyon ise kilogram başına molekül gram madde içeren solüsyonlardır ve mol/kg olarak gösterilir.
Molar çözeltileri hazırlama formülü;
İstenilen Volüm (Litre) * İstenilen Molarite ( M) * Molekül ağırlığı= ...gram madde
250 ml 2 M NaOH çözeltisi hazırlamak için; 0.250 * 2 * 40 g = 20 g
Sıvı asitlerden molar çözelti hazırlanması:
İstenilen volüm ( L ) x İstenilen Molarite (M ) x Molekül ağırlığı ( g )
= .....ml
Dansite x Konsantrasyon ( % )
500 ml 2 M HCl (dansitesi 1,19 konsantrasyonu %38 ) hazırlamak için;
0.5 x 2 x 36.46 / 1.19 x 0.38 = 80.63 ml HCL distile su ile 500 ml’ye tamamlanır.
NORMALİTE: Litresinde 1 ekivalan gram içeren solüsyonlardır. Ekivalan ağırlık bir element veya bir bileşiğin 1 mol hidrojen ile birleşebilen veya yer değiştirebilen miktarının ağırlığıdır. Bir bileşiğin ekivalan ağırlığı molekül ağırlığının etki değerine bölünmesi ile bulunur.
Örneğin Hidroklorik asidin ekivalen ağırlığı molekül ağırlığının tesir değerliğine (yer değiştirebilen hidrojen atom sayısına) bölümüdür. Yani 36.465/1 = 36.465 g. Sülfürik asit’de (H2SO4) 2 tane yer değiştirebilen hidrojen atomu bulunduğundan 98.082/2 = 49.041 g ekivalen ağırlığa sahiptir. Bu madde 1 litrede çözündüğünde 1 normallik solusyon hazırlanmış olur.
Miliekivalent ağırlık bir ekivalen ağırlığının binde biri olarak tanımlanır. Her 1 normal solüsyonun 1 ml’sinde 1 miliekivalen (mEq/litre) madde vardır.
1 mEq = (Konsantrasyon % mg x 10 x Valans) / atomik ağırlık
Örneğin klorür konsantrasyonu % 300 mg (300 mg/dL) olan solüsyonun klor cinsinden mEq: (300 x 10 x 1) / 35.5 = 84.6 mEq/L
Normal Solüsyon Hazırlama
İstenilen normalite ( N ) x Ekivalan gram (g ) x İstenilen volüm ( L )= ... g madde
250 ml 2 M NaOH çözeltisi hazırlamak için; 2 x 40 x 0,250 = 20 g NaOH tartılır ve 250 ml suda çözülürse, 2 N 250 ml NaOH hazırlanmış olur.
Normalitesi bilinen bir çözeltiden daha düşük normalitede bir çözelti hazırlama:
N1.V1=N2.V2
Örneğin, Elimizde bulunan 5 N NaOH çözeltisinden 100 ml 2 N NaOH hazırlamak için ne kadar NaOH almalıyız?
5*V1=2*100 V1=40 ml NaOH alınıp 100 ml’ye tamamlanır.
Sıvı asitlerden normal çözelti hazırlanması:
İstenilen Volüm (litre) x İstenilen normalite x Molekül ağırlığı ( g )
= ....ml
Değerlik x Dansite x Konsantrasyon (%)
250 ml 0.1 N HCl hazırlamak için ( stok dansite 1.19 konsantrasyon % 38),
0.1 x 36.46 x 0.250 / 1 x 1.19x 0.38 = 2.02 ml konsantre HCl su ile 250 ml ye tamamlanır.
YÜZDE ÇÖZELTİ: Çözeltinin 100 biriminde (hacim veya ağırlık) kaç birim (hacim veya ağırlık) çözünmüş madde bulunduğunu gösterir.
% w : v (ağırlık : hacim) = g / 100 ml
% w : w (ağırlık : ağırlık) = g / 100 g
% v : v (hacim : hacim) = ml / 100 ml
Örneğin 5 gram şekeri distile suda eriterek 1 litreye tamamladığımızda elimizdeki şeker çözeltisinin konsantrasyonu 5 g/L (w/v) olur; % 0.5’lik şeker olarak yazılır.
% 5’lik glukoz solusyonun 80 ml'sinde ne kadar glukoz bulunur ?
100 ml 5 g Glukoz
80 ml x g Glukoz
______________________
x= (5 x 80)/100 = 4 g Glukoz.
Yüksek konsantrasyonlu çözeltilerden, düşük konsantrasyonlu çözeltilerin hazırlanması:
V1 C1 = V2 C2
(kaynak) (hazırlanacak solüsyon)
Kaynak ya da stok solüsyon: ml'sinde 100 mg X maddesi bulunan bir solüsyon
İstenilen: 200 µl hacimde ml'sinde 25 mg X maddesi bulunan solüsyon.
Hazırlanışı: V1 * 100 mg/ml = 200 µl * 25 mg/ml
V1 = V2 * C2 / C1
V1 = 50 µl (0.05 ml) stok solüsyondan alınıp 150 µl çözücü ilave edilirse 200 µl hacimde ml’sinde 25 mg X maddesi bulunan solüsyon hazırlanmış olur.
Pearson kare yöntemi ile de iki farklı konsantrasyonda çözeltilden istenilen konsantrasyon ve hacimde çözelti hazırlabilir;
Örn. % 28 lik bir çözeltiden % 7 lik çözeltinin hazırlanması.
28 7
7
0 21
0= Distile su % 28 likten 7 ml ve distile sudan 21 ml ilave edilir.
Örn. % 95 lik alkol ve % 60 lık alkollerden % 75 lik alkol hazırlanması:
95 15
75
60 20
35 ml toplam hacimde % 75 lik alkol hazırlanmış olur.
1. Katı maddelerin % solüsyonlarının hazırlanması: % ağırlık / hacim ( % W / V )
Birim bildirilmediğinde w = gram, v = ml olarak kabul edilir. Örneğin % 3 konsantrasyonda NaCl hazırlamak için: 3.0 g NaCl tartılıp 100 ml distile su içerisinde çözülür. %5’lik glukoz çözeltisi içinse 5 gram glukoz 100 ml distile suda çözündürülür. Aynı konsantrasyonda fakat farklı hacimde (örn 250 ml) isteniyorsa aşağıdaki formülden yararlanılabilir.
(İstenilen konsantrasyon / 100 ) x istenilen volüm = ....g madde
5 / 100 * 250 = 12,5 gram glukoz tartılıp 250 ml distile suda çözülür.
Eğer madde kristal suyu içeriyorsa bu da molekül ağırlığına ilave edilerek tartılır. Örneğin 250 ml %10’luk CuSO4 çözeltisini 1 molekül su bulunduran bakır sülfattan hazırlamak için (CuSO4. H2O= 32 +64+4 (16)+ 18 = 178 g );
İstenilen konsantrasyon (%) x İstenilen volüm (ml)
= ......g tartılacak madde 100
formülüyle hesaplanan 25 g olmayıp, basit bir orantı ile
160 g CuSO4 tan 25 g gerekirse
178 g CuSO4 .H2O dan x g kadar gerekmektedir.
Öyleyse 27,81 g madde tartılıp 250 ml distile su içerisinde çözülür.
2. Sıvıların % solüsyonlarının hazırlanması: % hacim / hacim (% v / v)
Örn. %70’lik etil alkol hazırlamak için; 70 ml etil alkole 30 ml distile su eklenir.
3. Ağırlık birimli çözeltiler:
Çözünen ve çözücü gram olarak tartılır. % ağırlık / ağırlık ( % w / w ). Örn. %5’lik glukoz çözeltisi hazırlamak için 5 gram glukoz 100 gram su içerisinde eritilir.
Molar, Normal ve % konsantrasyonların birbirlerine çevrilmesi
mEq/L’nin mg/dL’ye çevrimi
mEq/L Konsantrasyon x Molekül ağırlığı/ 10 x değerlik = ... mg / dL Konsantrasyon
mg/dL’nin mEq/L’ye çevrimi
mg/dL Konsantrasyon x 10 x Değerlik/Molekül ağırlığı = ... mEq/L Konsantrasyon
Moların Normale çevrimi
M Konsantrasyon x Değerlik = ... N Konsantrasyon
Normalin Molara çevrimi
N Konsantrasyon / Değerlik = ... M Konsantrasyon
Osmolar çözeltiler: Osmolar bir çözelti, çözeltinin litresinde 1 osmolgram madde içerir. 1 osmol ozmotik bakımdan aktif ünitedir. Molekül, iyon veya radikal olabilir. NaCl molekülü osmotik aktif 2 ünite verir; Na ve Cl. Böyle osmolar bir solüsyon her litresinde 0.5 molekül gram madde içerir. 58.5 gram/2 = 29.25 gram NaCl tartılıp 1 litre suda çözündürülürse 1 osm hazırlanmış olur. 0.3 osm hazırlamak için 29.25 x 0.3 = 8.775 g tartılması gerekir ve 1 L suda çözündürülürse 300 mOsm izotonik NaCl çözeltisi hazırlanmış olur.
Glukoz solüsyonda dissosiye olmadığından 1 osmolar glukoz solüsyonun her litresinde 1 molekülgram yani litrede 180 g madde içerir. Örneğin 0.3 molar glukoz çözeltisi 0.3 osm glukoz çözeltisidir.
İzotonik çözelti: Kanın osmotik basıncına eşit osmotik basınca sahip (300 mOsm ve ya 0.3 osmol çözeltilere denir. Birbirleri ile izotonik olan çözeltiler aynı sayıda osmotik aktif üniteler içerirler.
Osmolalite: Bir kilogram sıvıda çözünen bir osmol maddeye denir.
Comments: 
(0)
Henüz yorum yapılmamış