İnflamatuar medyatörlere toplu bir bakış
Filiz Kuralay, Zahide Çavdar



İnflamatuar doku yanıtı oluşturulmasında aracılık eden kimyasal medyatörlerden, ilk keşfedilen histamin olmakla birlikte, sayıları giderek artmaktadır. Medyatörler, hasarlı dokudan, hücrelerden veya plazmadan köken alan çeşitli kimyasal maddelerdir. Genel özellikleri:
İnflamasyon sürecindeki lökosit olayları
1- Plazmadan köken alanlar (örneğin: komplemanlar) biyolojik aktivitelerini kazanmak için bir dizi proteolitik değişiklikler geçirirler. Hücreden köken
alan medyatörler normalde intrasellüler granüllerde (örneğin: histamin mast hücrelerinde) bulunur; ihtiyaç olduğunda salgılanır veya bir uyarıya karşı yeniden sentez edilirler (örneğin: prostaglandinler).
2- Aktive edilince ve hücreden salınınca bu medyatörlerin çoğu kimyasal değişikliğe uğrar (örneğin: araşidonik asid metabolitleri) veya enzimler tarafından inaktive edilir (örneğin: kininaz bradikinini inaktive eder).
3- Hemen tümü hedef hücrelerdeki spesifik reseptörlere bağlanarak aktivite gösterirler.
4- Bir kimyasal medyatör hedef hücreye etkiyerek ikincil medyatör çıkışını uyarabilir. Bu ikincil medyatörler başlangıçtaki medyatörlere benzeyebilir veya aynısı olabilir. Bununla birlikte karşıt aktivite gösterebilirler. Spesifik kimyasal medyatörler aşağıda sınıflandırılmıştır:
1- Vazoaktif aminler: Histamin, serotonin
2- Plazma proteazları:
a) Kininler: Bradikinin, kallikrein
b) Kompleman sistemi: C3a, C5a, C5b-9
c) Koagülasyon-fibrinolitik sistem:
fibrinopeptidler ve fibrin yıkım ürünleri
3- Araşidonik asid metabolitleri:
3-1- Siklooksigenaz yolu (prostaglandinler, tromboksanlar, endoperoksitler),
3-2- Lipoksigenaz yolu [lökotrienler, hidroperoksieikozatetraenoik asid (HPETE), hidroksieikozatetraenoik asid (HETE)],
4- Lökosit ürünleri: Lizozomal proteazlar, serbest oksijen radikalleri,
5- Trombosit Aktive Eden Faktör (TAF)
6- Sitokinler
7- Büyüme faktörleri
8- Diğer medyatörler"

Comments: (0)