Yıldız YEÐENOÐLU
İstanbul Tıp Derisi 70(1);23-28;2007
"İNVAZİV MİKOZ KUÞKUSUNDA LABORATUVARA SIKLIKLA GÖNDERİLEN KLİNİK ÖRNEKLER VE EN FAZLA İZOLE EDİLEN MANTARLAR
Kan: C.albicans, C.tropicalis, C.parapsilosis, C.neoformans, H.capsulatum, C.lusitaniae, C.krusei, S.cerevisiae, C.zeylanoides, T.asahii, C.immitis, C.guillermondii, M.furfur;
Beyin omurilik sıvısı: C. neoformans, C.albicans, C.parapsilosis, C.tropicalis, C.immitis, H.capsulatum;
Genito üriner sistem örnekleri: C.albicans, C.glabrata, C.tropicalis, C.parapsilosis, Penicillium spp., C.krusei, C.neoformans, Saccharomyces, H.capsulatum, Cladosporium, Aspergillus, T.asahii, Alternaria;
Solunum sistemi örnekleri: Mayalar(Cryptococcus dışında), Penicillium, A.fumigatus, Cladosporium, Alternaria, A.niger, G.candidum, Fusarium, A.versicolor, A.flavus, Acremonium, Scopulariopsis, Beauveria, T.asahii, P.boydii, Bipolaris, Exserohilum, Aureobasidium'dur.
Çok çeşitli olan mantarların izolasyon ve idantifikasyonları mikoloji laboratuvarında, kültür temelli, kültüre dayalı olmayan (serolojik, moleküler) yöntemler uygulanarak yapılır.
Tam ve doğru bir laboratuvar tanısı için, klinik tanı ile uyumlu örneklerin uygun zamanda ve uygun yerden alınarak uygun koşullarda laboratuvara hemen ulaştırılması gerekir.
KLİNİK ÖRNEKLERİN MİKOLOJİ LABORATUVARINA GÖNDERİLMESİNDE DİKKAT EDİLECEK ÖZELLİKLER
- Antifungal tedavi öncesi alınmalıdır.
- Aseptik koşullarda ve steril örnek toplama kaplarına alınarak en geç iki saat içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır.
- Bu süre içinde laboratuvara gönderilemeyen örnekler “Kan ve BOS dışında” +4º C'de bekletilmelidir.
- Anaerobik transport besiyerleri kullanılmamalıdır.
KLİNİK ÖRNEKLER VE UYGUN ALINIM KOÞULLARI
Alt solunum yolu örnekleri
- Balgam, bronkoalveoler lavaj sıvısı (BAL), bronşiyal yıkama sıvısı, trakeal aspirat ve doku biopsi örnekleri uygun örneklerdir.
- En uygun örnek; BAL ve bronşiyal yıkama sıvısıdır.
- Balgam 5-10 ml, yeni ve sabah çıkarılmış olmalıdır.
- Balgam, derin bir öksürükle çıkarılmalı; prodüktif öksürük yoksa izotonik tuzlu su inhalasyonu ile indüklenmelidir.
- 24 saatlik balgam örneği; incelenmek için uygun değildir.
- En az üç balgam örneği alınmalı, tükürük gönderilmemelidir.
Kan
- Venden alınan örnek en uygunudur. (Küf infeksiyonu kuşkusunda mümkünse arter kanı, tercih edilmelidir).
- Kan, hasta başında alındığında derhal hemokültür şişesine aktarılmalıdır (önceden şişe ağzındaki lastik tıpa alkolle silinmelidir).
- Antikoagülan olarak sodyum polyanetol sulfat (SPS) kullanılmalıdır.
- Erişkin bireylerden en az 10 ml (uygunu 20 ml), çocuklardan 1-5 ml kan alınmalıdır. (Kan miktarının çokluğu etkenin saptanma olasılığını artırır).
- Febril dönem başına iki-üç kan örneği alınmalıdır.
Kemik iliği
- Steril bir kaba; 3-5 ml örnek aspire edilmelidir.
- Antikoagülan olarak SPS tercih edilmelidir.
- Örnekler, hasta başında doğrudan kan kültürü şişesine alınabilir.
Serum
- En az 10 ml kandan elde edilmiş olmalıdır.
- Laboratuvara hemen ulaştırılamıyorsa +4ºC'de kısa bir süre bekletilebilir.
- Antikoagülan eklenmemelidir.
- BOS, idrar veya diğer vücut sıvıları da serolojik yönden incelenmek üzere; steril bir cam tüpe alınarak (miktar; 5-10 ml) gönderilebilir.
- Örneklerin çift veya birkaç kez alınarak gönderilmesi daha iyi sonuç verir.
Plevra,sinoviyal ve peritoneal sıvılar
- Az miktarda heparin içeren (1/1000) steril kaplara alınarak laboratuvara gönderilmelidir.
İdrar
- Sabah çıkarılan ilk idrar en uygun örnektir.
- 24 saatlik (biriktirilmiş) idrar gönderilmemelidir.
- Kateterize olmayan hastalarda uygun temizlik işlemlerinden sonra orta akım idrarı alınarak gönderilmelidir.
- İdrar torbasından alınan örnek gönderilmemelidir.
- Yenidoğanda en uygun idrar, suprapubik aspirasyon ile toplanandır.
- Örnek laboratuvara hemen yollanamıyorsa, +4ºC'de 12-14 saat bekletilebilir.
BOS
- Membran filtreli (0,45 mm) steril injektörler ile örnek alınması tercih edilmelidir.
- Örnek miktarı 3-5 ml olmalıdır.
- Örneklerin laboratuvara hemen ulaştırılması gerekir; eğer bu mümkün değilse, kısa bir süre oda ısısı veya 30ºC'lik etüvde bekletilebilir (4ºC'de bekletilmemelidir).
Cerahat
- Ekuviyon ile alınan sürüntü uygun örnek değildir (mutlaka gerekiyorsa antisepsi sonrası en derin bölgeden alınmalıdır).
- Kapalı lezyon ve abse örnekleri injektör ile aspire edilerek alınmalıdır (en uygun yöntem).
- Açık lezyonlardan akıntı örneği almadan önce, bu bölge iyice temizlenmelidir.
Doku
- Lezyonun merkez ve kenarından alınmalı, steril % 0,85 NaCl içeren steril kaplarda laboratuvara gönderilmelidir.
- Örnek, formalin içine alınmamalıdır.
- Küçük lezyonlar tamamen çıkarılıp yollanabilir.
- Doku örnekleri laboratuvara hemen gönderilemiyorsa +4ºC'de en fazla 8-10 saat bekletilebilir. Örnek dondurulmamalıdır.
Gözden alınacak örnekler
- Kuşkulu korneal ülserlerin iç ve dış kenarlarından steril bir spatula ile alınmalıdır (örnek az ise, doğrudan mikroskopik tanı amacı ile temiz bir lam üzerine alınarak da gönderilebilir).
- Endoftalmit kuşkusunda, >0,5 ml miktarındaki sıvı, steril bir tüpe alınarak gönderilmelidir. Örnek miktarı az ise, içinde örnek olan injektör; laboratuvara gönderilebilir.
Kulaktan alınacak örnekler
- Kuşkulu lezyondan asepsi sonrası kazıntı örneği alınmalıdır.
- Akıntı örnekleri asepsi sonrası steril bir eküviyonla alınıp gönderilebilir.
Laboratuvara ulaşan, kültürü yapılacak klinik örneklerin; hastanın tedavisine bir an önce başlanabilmesi açısından; bekletilmeden, doğrudan mikroskopik yöntemler ile incelenmesi ve hemen ilk sonucun bildirilmesi gerekir."
Tagler: Hiç etiket yok
Comments: 
(0)
Henüz yorum yapılmamış