Viral Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları
Doc. Dr. Fügen ÇOKÇA

"İNFLUENZA (GRİP)

Etken

Dışta çift katlı lipid tabakadan oluşan zarfı vardır. Zarfın yüzeyinde hemaglütinin (H) ve nöraminidaz (N) aktivitesine sahip glikoprotein yapılar bulunur. Her iki glikoprotein de antijenik özelliktedir.

Hemaglütinin: Antijenik bölgelerinin yanısıra, eritrosit ve memeli hücrelerine bağlanma bölgelerini de içerir. İnfluenza A'nın subtiplerinde, hemaglütinini kodlayan amino asit dizilişi büyük farklılıklar gösterir. Hemaglütinin glikoproteini, virusun konak hücreye bağlanma bölgesidir. Aynı zamanda influenza virusunun major antijenik yapısıdır ve antijenik varyasyonun en çok görüldüğü proteindir.

Nöraminidaz: Nöraminidaz da hemaglütinin gibi influenza virusunun önemli antijenik yapılarından biridir. Zarfın yüzeyindeki nöraminidaz sayısı, hemaglütininden daha azdır. Solunum yollarında bulunan ve bir hemaglütinin inhibitörü olan müsin, nöraminidaz tarafından parçalanır. Böylece nöraminidaz, hemaglütinine yardımcı fonksiyon görür. Nöraminidazın bir diğer görevi de olgun virusun infekte ettiği hücreden çıkarak yeni hücreleri infekte etmesini sağlamaktır.

İnfluenza virusunun subtipleri, taşıdıkları hemaglütinin ve nöraminidaza göre adlandırılırlar. Bugüne dek insan influenza viruslarında 3 farklı hemaglütinin (H1, H2, H3) ve 2 farklı nöraminidaz (N1,N2) tanımlanmıştır. Bir influenza virusu sırasıyla; virusun tipi, izolasyon yeri, izolasyon yılı ve subtipi belirtilerek adlandırılır. Örnek: İnfluenza A/Texas/77/H3N2.

Epidemiyoloji

İnfluenza virusunun en önemli özelliği, antijenik yapısında meydana getirdiği değişikliklerdir. 'Antijenik varyasyon' olarak adlandırılan bu değişklikler en çok influenza A virusunda, daha az sıklıkta influenza B virusunda görülür. İnfluenza virusunda antijenik varyasyonun en çok görüldüğü yapılar, hemaglütinin ve nöraminidaz glikoproteinleridir. Bununla bilikte virusun yapısal proteinleri veya diğer proteinleri de değişebilir. Meydana gelen antijenik varyasyon, küçük çapta olursa antijienik drift, köklü bir genetik değişiklik şeklinde olursa antijenik şift olarak adlandırılır.

Antijenik drift: Bir influenza subtipinde her yıl veya birkaç yılda bir oluşan minör antijenik değişikliği belirtir. Antijenik drift, hemaglütinin veya nöraminidazı kodlayan RNA segmentinde küçük noktasal mutasyonlarla oluşur. Sonuçta virusun protein yapılarında bir veya birkaç amino asidi ilgilendiren değişiklikler meydana gelir. Antijenik drift, influenza virusunun epidemilerinden sorumludur.

Antijenik şift: Antijenik drifte göre çok daha köklü bir değişikliktir. Hemaglütinin, nöraminidaz veya her ikisini de kodlayan RNA segmentinde tamamen farklı bir genetik yapılanma meydana gelir. Antijenik şift geçiren influenza virusunun orijinal virusla serolojik yakınlığı çok azdır veya yoktur. Antijenik şift, influenza virusunun pandemilerinden sorumludur. İnfluenza B virusu antijenik olarak influenza A'dan daha stabildir. Bu nedenle influenza pandemileri daha çok influenza A virusu ile meydana gelir."

Comments: (0)