Pnömokok aşıları
Zafer Kurugöl



Özet
Streptococcus pneumoniae (pnömokok), tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunudur. Pnömokoklar, menenjit, pnömoni ve bakteriyemi gibi invazif hastalıklara neden olduğu gibi, otitis mediya ve sinüzit gibi sık görülen mukozal enfeksiyonlara da neden olur. Pnömokokların neden olduğu hastalıklar her yaşta görülmekle birlikte, invazif pnömokok hastalığı (IPH) küçük çocuklarda özellikle iki yaş altı çocuklarda sık görülür. Hastalığın sık görülmesinin yanı sıra, etkeni olduğu invazif enfeksiyonlar ölüme de neden olmaktadır. Dünya genelinde aşı ile korunabilir hastalıklar arasında pnömokok hastalığı yılda 1 609 000 ölümle birinci sırayı almaktadır. Pnömokok enfeksiyonlarında kaynak genellikle bulgu vermeyen taşıyıcılardır. Pnömokokların penisilin direnci, son yıllarda tüm dünyada artmıştır. Bazı ülkelerde orta veya yüksek düzeyde penisilin direnci %50’lere ulaşmıştır. Tüm bu nedenlerle, pnömokok enfeksiyonlarından korunmak gereklidir. Korunma,
23-valanlı pnömokok polisakkarid aşısı (PPV23) ve 7-valanlı konjüge pnömokok aşısı (PCV7) ile sağlanır. PPV23, 1977’den beri uygulanmaktadır. Ancak PPV23, kısa süreli immünite oluşturması, antijenle tekrar karşılaşılınca “anemnestik” yanıt oluşmaması ve iki yaşından küçüklerde yeterli antikor yanıtı (koruyuculuk) oluşturmaması nedeniyle normal aşılamada kullanılamaz. Sadece iki yaş üstü risk grubu çocuklara uygulanabilir. PCV7, ilk kez 1999 yılında ABD’de ruhsat almış ve aşı şemasına dahil edilmiştir. ABD’de, gerek ruhsat öncesi yapılan “Kaiser Permanente” çalışması, gerekse normal uygulamadan sonra yapılan gözlem çalışmaları, PCV7’nin IPH, ve mukozal enfeksiyona karşı etkili olduğunu, dolaylı olarak immünite sağladığını, taşıyıcılığı, penisilin direncini ve antibiyotik kullanımını azalttığını göstermiştir. Aşı serotipleri olan enfeksiyon ve taşıyıcılıkta azalma olmasına karşın, aşı içeriğinde yer almayan pnömokok serotiplerinde (19A, 15, 22F, 33F ve 35 gibi) artış vardır. Ancak, aşı ile korunulamayan serotiplerdeki bu artış şimdilik IPH’ye neden olmamaktadır. Üretimin de artması ile son yıllarda PCV7, ülkemizin de içinde olduğu 70’den fazla ülkede ruhsat almış ve birçok gelişmiş ülkede aşı şemasına dahil edilmiştir. 10 ve 13-valanlı aşıların da 2008-2010 yılları arasında ruhsat almaları beklenmektedir. Ayrıca, 20’den fazla aday pmönokok aşısı (protein aşılar dahil) ile ilgili çalışmalar umut vericidir.

Comments: (0)