BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ
Dr. Bülent Altun

Günümüzde ilgi alanı ne olursa olsun hekim böbrek ile ilgili sorunlarla sıklıkla karşılaşmaktadır. Bu nedenle herhangi bir hastalığı olan erişkin hastanın basit renal fonksiyonları mutlaka değerlendirilmelidir. Rasgele yapılmış idrar tetkikinde saptanan bir sorundan, ilerlemiş böbrek yetmezliğine kadar olan tablolarda hastanın öyküsü ve fizik incelemesinden elde edilen veriler hastalığın tanısında birincil önem taşır. Bu verilerin elde edilmesinden sonra basitten başlayarak laboratuar testleri yapılmalıdır. Böbrek hastalıklarını değerlendirmek amacı ile yapılan tanısal girişimler 1) kan, 2) idrar, 3)radyolojik yöntemler ve 4) histopatolojik inceleme başlıkları altında incelenebilir.
Fonksiyon gören böbreği değerlendirmede renal plazma ve kan akımı, glomerüler filtrasyon hızı (GFR) ve filtrasyon fraksiyonu gibi yöntemler kullanılabilir. Ancak en uygun yol GFR’nın değerlendirilmesidir. Renal plazma ve kan akımı daha çok klinik ve deneysel çalışmalarda kullanılmaktadır. Her iki böbreğin toplam ağırlığı yaklaşık 300 gram olmakla birlikte kardiyak debinin dörtte birini alırlar. Dakikalık renal kan akımı 1200, renal plazma akımı 600 ml/dk’dır. Bu akımın yaklaşık % 20’si ultrafiltrata geçer ve GFR normal bir erişkinde 125 ml/dk/1.73 m2 vücut alanıdır. Bu da günlük 180 litrelik bir ultrafiltratı oluşturur.
Renal plazma akımının hesaplanması için kullanılan indeks maddenin renal arter, ven ve idrardaki konsantrasyonunun bilinmesi gerekir:
Renal plazma akımı = (İdrar K X İdrar volümü) / (Renal arter K – Renal ven K)
Pratikte renal arter ve venin kanülasyonu zor olduğu için, renal plazma akımının hesaplanmasında renal ven konsantrasyonu sıfır olan bir madde kullanılabilir. Bu koşulu sağlayan endojen bir madde yoktur. Paraaminohippürik asit (PAH) bu koşulları sağlar, dolayısı ile PAH klirensi renal plazma akımını verir. Fakat bunu gerçekleştirmek için belirli süre PAH infüzyonu yapılarak kan konsantrasyonu sabit tutulmalıdır.
Renal plazma akımı=Renal PAH klirensi= (İdrar PAH X idrar volümü) / (Kan PAH X zaman)
Buradan Renal Kan Akımı = (Renal plazma akımı) / (1- %Hematokrit) formülü ile kan akımı da hesaplanabilir.

Devamı için

Comments: (1)